Luke 6

Ju Rɨga waina Wɨram dɨde Yɨr Opmitena Bibɨrɨm Yonggyam Yesu

(Mat 12:1-8; Mak 2:23-28)

1Ɨ yɨpa Ju rɨga waina wɨram dɨde yɨr opmitena bibɨrɨnd Yesu Tina bꞌauyaena rɨga kɨma wit sopapu yuru nata yikonj. Ɨ Tina bꞌauyaena rɨgap kea wit kolkak utouka eyento dɨde yɨm ke ɨimɨka eyento gɨm uwakurkam, ngɨrpu ton wit kɨp auto. 2Sɨ nɨnda Parisai rɨga endento da, “Nangga pae wɨn onggɨtyam mɨle yomnɨkya rɨnte re ma yiyag e omnɨkam meraina wɨram dɨde yɨr opmitena bibɨrɨnd?” 3Ɨ Yesu ten mɨra amninonj da, “Ma ke wɨn yɨna peba yogenkonda onggɨtyam yɨtkak gatab rɨna re Dawid Mosemna gog yɨt yerbekonj, re ton dɨde ton kɨma meni rɨga owoupa wekenonj. 4Sɨ rɨdede na ton bꞌɨgaronj Godɨmna yɨnamet wa? Ɨ rɨdede na ton yɨna sana

awinonj rɨna re gog yɨbnonj komkesa rɨga wanɨm owowɨm ajɨ yɨna sɨ rɨga wa nena ma owou? Ɨ kwa daka rɨdede na ton onggɨtyam yɨna sana nɨnda ton kɨma menonam rɨga wa akainonj?”
5Dɨde ket Yesu ten amninonj da, “Rɨgamna Bꞌɨga re Ju rɨga waina wɨram dɨde yɨr opmitena bibɨrɨm Yonggyam e.”

Yesu Ju Rɨga waina Wɨram dɨde Yɨr Opmitena Bibɨrɨnd Kopa Rɨga Yɨsakendonj

(Mat 12:9-14; Mak 3:1-6)

6Ɨ kwa yɨpa Ju rɨga waina wɨram dɨde yɨr opmitena bibɨrɨnd Yesu Ju rɨga waina yɨr opmitenapu met wa bꞌɨgaronj, dɨde ket rɨga auyaeninonj. Ajɨ omanda yɨpa yɨmjog yɨm bꞌɨkɨki kopa rɨga yɨbnonj. 7Ajɨ Ju rɨga waina gog ouyaena rɨga dɨde Parisai rɨgap Tin wuswus yɨr ɨpka yiyeno da, “Ɨta yama dor meraina wɨram dɨde yɨr opmitena bibɨrɨnd Ton onggɨt kopa rɨgand ɨsakenj.” Nokɨm da ɨdenat ton rɨl odarai Yesund kot wa oramitam. 8Sɨ Yesu kea wumɨr awonj towaina nony menamena, ajɨ Ton yomnonj onggɨt yɨm bꞌɨkɨki kopa rɨgand da, “Utnyite! Ɨ onyite de wɨp wa!” Ngɨrpu ton ket utnyitonj dɨde onyitonj. 9Ɨ Yesu ket ten amninonj da, “Kon mobe wen rarkisinɨn. Rɨngma, meraina wɨram dɨde yɨr opmitena bibɨrɨnd nanggamog gog e bꞌogɨljog tainy, gasa bꞌogɨl omnɨkam o mɨnda negɨr omnɨkam? Rɨngma, yɨrkokar okawam o mɨnda yɨrkokar negɨr omnam?” 10Ɨ Ton ket komkesa rɨga yɨrɨk unjomkena eyeninonj, ɨ ket kopa rɨgand yomnonj da, “Moina yɨm bꞌɨtnɨke!” Sɨ ton ket tina yɨm bꞌɨtnɨkonj dɨde ket ɨtemb tina yɨm kupkakupka bꞌɨsakendonj ɨja na ɨt re yɨpa tab yɨm re dɨde. 11Ajɨ gog ouyaena rɨga dɨde Parisai rɨga ma sobijog na soro aukɨto, dɨde ket towalenggyam towalenggyam yɨt ɨglenena yiyeno nangga mɨle e ton bꞌogla omnɨki Yesum pɨlɨnd Tin negɨr omnam.

Yesu Twelp (12) Ɨtmɨkitijog Rɨga Abagenjinonj

(Mat 10:1-4; Mak 3:13-19)

12Ɨ onggɨt wɨn wɨngɨrɨnd Yesu yikonj yɨpa dor wa yɨr opmitam, ɨ ademb de Ton sɨwɨny pɨnpɨn Godɨm pɨlwa yɨr opmitenonj ngɨrpu yɨsparonj. 13Ɨ re bibɨr pɨtapɨta auka yikonj, Yesu Tina bꞌauyaena rɨga ara emokinonj, towa wɨngɨrɨnd twelp (12) rɨga abagɨkinonj, ɨ kwa ten nyɨ aekinonj da Tina ɨtmɨkitijog rɨga. 14Simon ya mana re Yesu kwa yɨpa nyɨ yokawonj Petro, ɨ ti yɨnggan Andrea, ɨ Yakobo, ɨ Yoan, ɨ Pilip, ɨ Batolomeo, 15ɨ Matayo, ɨ Toma, ɨ Alpayomna bꞌɨga Yakobo,

ɨ Simon yena re yogenayo Jalas Rɨga Bobo ke,
6:15Onggɨt wɨnɨnd Ju rɨga wɨngɨrɨnd nɨnda rɨgap Roma gabmanind singi kesa yomneno dɨde Roma gabmani kɨma soro dɨde bꞌipowa wuwenonj. Sɨ rɨgap ɨtemb rɨga bobo yogenayo da Kanana rɨga o Jelot Pati. Yɨr de Mat 10:4, Mak 3:18, Ɨtai 1:13.
16ɨ Yakobomna bꞌɨga Yudas, ɨ Yudas Iskariyot yet re Yesum tɨb iyoyam awonj.

Yesumna Bꞌogɨl Omna Yɨt dɨde So Erka Yɨt

(Mat 4:235:12)

17Ɨ Yesu ket Tina ɨtmɨkitijog rɨga kɨma paga etaeta yikonj. Ɨ re ket Ton ket onyitonj wawa pɨpmetɨnd, ma yɨpa kɨma Tina bꞌauyaena rɨga bobo na de wekenonj, ɨ dɨde ma sobijog rɨgata rɨgata na wuwenonj komkesa Yuda eriya ke, ɨ Yerusalem taun ke, ɨ dɨde sɨpa gatabɨnd Tiro ake Sidon eriya ke. 18Ɨ rɨga wuwenonj re Tina yɨt utkunda mana ɨ dɨde towaina kopa ke ɨsakenda mana. Ɨ kwa yepiya re negɨr kɨlkɨl wɨngawɨnga ke bꞌɨdgotnena yokateneno, Yesu kea ten Tina danda ke esakenjinonj. 19Ɨ dɨde kwa komkesa rɨgap re kea ɨl ongka yiyeno Tin esopayam, mop nokɨp danda Ti pɨlkena opeka yikenonj dɨde ket kea komkesa esakenjinonj.

20Ɨ Yesu Tina bꞌauyaena rɨga yɨrɨk unjomkeninonj, ɨ yindonj da,

“Wɨn bꞌogɨl omni rɨga im jɨ yepim re wɨn gasa kesand wekenyɨt,
mop nokɨp God ma pumb tungg re wa maemb jɨ.
21Wɨn bꞌogɨl omni rɨga im jɨ yepim re yu wɨn owoupand wekenyɨt,
mop nokɨp God opima wen ngor tamnɨkiny.
Wɨn bꞌogɨl omni rɨga im jɨ yepim re yu yii aenindam,
mop nokɨp wɨn opima ngongong taenindam dem.
22Wɨn bꞌogɨl omni rɨga im jɨ, ra Rɨgamna Bꞌɨga map rɨgap wen negɨr yɨr ke yɨr tangranj, ɨ kwa ra rɨgap wen kak teaenanj, ɨ wen tesadrenanj, ɨ dɨde waina nyɨ ɨsaya teyenanj negɨr mos pɨla. 23Sɨ wɨn bꞌogla sam kɨma ngolengole taenindam dɨde sam kɨma bꞌatrurkenindam onggɨt bibɨrɨnd, mop nokɨp wa opima ukoijog mɨra ebnainy de pumb tungg wa. Mop nokɨp towaina bꞌuwarɨp odede yɨpa rɨrɨrkɨp nya kena bageyam amnenento.

24Ajɨ God ma sake wɨn kɨma yepim re jogjog gasa kɨma wekenyɨt,
mop nokɨp wɨn opima sam kɨma wɨmena akatenenindam onggɨt gowukoyɨnd.
25God ma sake wɨn kɨma yepim re yu wɨn bꞌobogɨl ngor auka wuwenyɨt,
mop nokɨp wɨn opima owoupa tekenyɨt dem.
God ma sake wɨn kɨma yepim re yu ngongong aenindam,
mop nokɨp wɨn opima ukoi gar kopa kɨma yii taenindam.
26God ma sake wɨn kɨma,
ra komkesa rɨgap bꞌogɨl yɨt nena tapurenanj wa gatab,
mop nokɨp towaina bꞌuwar odede yɨpa rɨrɨr nya kena bꞌanygɨnena bageyam amnenento.

Geja Rɨga Singi Iyenam

(Mat 5:38-48; 7:12a)

27“Ajɨ kon wen tamninyɨn yepim re ken nutkundenya, wɨn bꞌogla singi teyenindam waina geja rɨga, ɨ wɨn bꞌogla towa bꞌogɨl mɨle tamnɨkaenenindam yepim re wen singi kesa amnenanj. 28Ɨ wɨn bꞌogla ten bꞌogɨl tamnenindam yepim re wen sake amnɨkanj, ɨ wɨn bꞌogla yɨr topmitenindam towa gatab yepim re wen negɨr yɨt ke amnenanj. 29Ɨ ra yɨpa rɨgat naska yɨpa tab anakakɨnd mɨtpokis, sɨ man bꞌogla onggɨt rɨgam ɨjgenaet kwa yɨpa tab ɨpokitam. Ɨ ra yɨpa rɨgat moina bau ke kobɨrgɨm okas, sɨ man goro tin ɨswanget moina wɨngɨr ke kobɨrgɨm okatam. 30Ɨ man bꞌogla tagoninyɨt komkesa rɨga wa yepiya ra mɨtgekisi, ɨ yet ra moina gasa takasiny, man goro omnɨm da kor gasa nɨtendainyɨt. 31Ɨ wɨn ɨja na rɨga wa gasa tamnɨkaenindam odede rɨngmim re wɨn singi aenindam nangga im ra rɨgap wa tamnɨkauranj. 32Ɨ ra wɨn rɨga singi teyenindam yepim re wen singi eyenanj, sɨ wɨn nangga bꞌogɨl ɨsnawa e okasya onggɨt waina singi bꞌiyena mɨle ke? Makwa ɨta, mop nokɨp negɨr mɨle rɨgap toda kwa opima rɨga singi eyenanj yepim re ten singi eyenanj. 33Ɨ kwa ra wɨn rɨga wa bꞌogɨl wɨko tamnɨkaenenindam yepim re wa bꞌogɨl wɨko amnɨkenenauranj, sɨ rɨngma, wɨn rɨrɨr e bꞌogɨl ɨsnawa okasya onggɨt waina bꞌogɨl wɨko omnɨka mɨle ke? Ma rɨrɨr e, negɨr mɨle rɨgap toda kwa opima odede mɨle amnɨkenenanj. 34Ɨ ra wɨn rɨga wa wulkɨp tagonindam ya pɨlkaim ra wɨn singi da ton kwa mɨra wa tetendauranj, sɨ rɨngma, wɨn rɨrɨr e bꞌogɨl ɨsnawa okasya onggɨt waina mɨle ke? Ma rɨrɨr e, negɨr mɨle rɨgap toda kwa opima nɨnda negɨr mɨle rɨga wa wulkɨp agonenenauranj, nokɨm da ɨdenat toda kwa mɨra takatenanj onggɨt ogoni wulkɨp rɨrɨrɨnd. 35Ajɨ wɨn waina geja rɨga singi teyenindam, ɨ towa bꞌogɨl wɨko tamnɨkaenenindam, ɨ kwa towa wulkɨp tagonenenindam ajɨ goro odede nony menamena kɨma da, ‘Ton opima amaya mɨra sowa nɨtendauranj.’ Ra wɨn odede mɨle tamnɨkenindam, waina mɨra ra ukoijog e tainy dem, ɨ wɨn kwa Pumbjog Godɨmna bꞌɨga im taukindam. Mop nokɨp Ton re kear bꞌamnena Rɨga e towanɨm yepim re maka Tin sɨteket yɨt yomnɨkenenyi dɨde kwa yepim re negɨrjog mɨle amnɨkenenanj. 36Sɨ wɨn bꞌogla kear bꞌamnena rɨga taukindam odede yɨpa wɨp ɨt re kear bꞌamnena Rɨga, wa Bꞌu re dɨde.

Goro Bꞌɨsagɨka Mɨle Tamnɨkinam

(Mat 7:1-5)

37“Ɨ wɨn goro rɨga wa pɨlɨnd bꞌɨsagɨka mɨle tamnɨkina, sɨ wɨda makwa ɨta bꞌɨsagɨka okatenya dem. Ɨ wɨn goro rɨga negɨr ma bꞌɨsagɨkand taramitenina, sɨ wɨda makwa ɨta negɨr ma bꞌɨsagɨka okatenya dem. Ɨ wɨn bꞌogla nɨnda rɨga wa negɨr mɨle awɨr tamnɨkaenindam rɨnsim re wa amnɨkauranj, sɨ God daka opima waina negɨr mɨle awɨr tamnɨkaeniny. 38Wɨn bꞌogla tagonindam, sɨ God kwa opima wa tagoniny. Mop nokɨp God opima wanɨm mɨra ɨtendam odede yɨpa wɨp tondon wa takatenainy rɨja na re wɨn rɨga wa tondon akatenautondam. Sɨ Ton ma onggɨtyam tondon rɨrɨr nena im wa tagoniny, ajɨ Ton opima onggɨtyam tondon rɨrɨrɨnd yɨndangɨr tamnɨkiny, ɨ temlandeniny, ɨ tegiyatneniny, ɨ dɨde taikɨnsiny tu ɨsangendam. Seg Ton ket teyeniny wa pɨlwa dɨde wa yɨm kumbɨnd taramkiny.” 39Ɨ Yesu kwa yɨpa tendam yɨt towa usekawonj da, “Ma, rɨrɨr e yɨrdɨdɨ rɨgat yɨrdɨdɨ rɨgand wɨp yii menonɨm? Sɨ rɨngma, ma osiya ton nɨmognɨmog yɨpand sap totenjya de kip bora wa? 40Ɨ bꞌauyaena bꞌɨga re ma ɨta tina ouyaena rɨgand ɨgwanjis pumb wa. Ajɨ ra ton komkesa tina ouyaena kupkakupka takasiny, ton ɨja e ket wumɨr okas tina ouyaena rɨga re dɨde. 41Nangga pae man yɨr pɨpla yɨr yiyenyɨt moina rɨgamna yɨrkɨpɨnd, ajɨ kwa nangga pae man maka bꞌobogɨl wumɨr yokatenyɨt wulpas gatab moinajog yɨrkɨpɨnd? 42Rada man ma ɨta molenggyam ɨtemb wulpas yɨr ongong yiyenyɨt rɨnte re yɨbɨm moinajog yɨrkɨpɨnd, sɨ rɨngma, rɨrɨr e man mor rɨgand odede omnyɨt da, ‘Kor rɨga! Mabe kon yɨr pɨpla mewaikitawɨn moina yɨrkɨp keꞌ? Sɨ man re gɨm ke bꞌogɨl ajɨ ngor wa negɨr mɨle rɨga et. Sɨ man naska moina yɨrkɨp ke wulpas yewaikite! Ɨ ɨngkaemb ket man onggɨtyam yɨr pɨpla pɨtakɨpɨnd yɨr onget rɨnte re yɨbɨm mor rɨgamna yɨrkɨpɨnd, ɨ ket man ɨtemb yɨr pɨpla ewaikitaet mor rɨgamna yɨrkɨp ke.

Wul dɨde Tina Kɨp gatab Tendam Yɨt

(Mat 7:16-20; 12:33-35)

43“Ɨ bꞌogɨl wul nanggɨt ma opima negɨr kɨp tejagɨkiny, ɨ toda kwa negɨr wul nanggɨt ma opima bꞌogɨl kɨp tejagɨkiny. 44Yɨpa yɨpa wul nangg ongwatam re towainajog ɨjagɨki kɨp kaim. Ɨ rɨgap re ma wanja nangg kaim eakɨkenanj pig kɨp, ɨ kwa ma wika nangg kaim eakɨkenenanj greip kɨp. 45Ɨ bꞌogɨl rɨgat bꞌogɨljog gasa im angapeneniny tina garɨnd. Ɨ ɨngkaemb ton ket bꞌogɨl mɨle pɨta wa apendeniny. Ɨ negɨr rɨgat daka tina ongapi negɨr gasam pɨlke negɨr mɨle im pɨta wa apendeniny. Mop nokɨp rɨgat tina tugɨm ke yɨt apureniny re tina garɨnd yɨndangɨr auki nony menamena kaim.

Nɨmog Met Oranga Rɨga

(Mat 7:24-27)

46“Ɨ wɨn ɨta nyɨ nuwatenenya da ‘Yonggyam, Yonggyam,’ ajɨ nangga paim wɨn maka amnɨkenindam nangga im re Kon nindenenyɨn omnɨkam? 47Ɨ Kon wanɨm tendam yɨt ke tauyaenyɨn onggɨt rɨga gatab yet ra Kor pɨlwa ik ɨ Koina yɨtkak tutkundeniny dɨde omnɨkand bꞌitngaeny onggɨt yɨtkak rɨrɨrɨnd. 48Sɨ ton re odede met oranga rɨga e yete re ngortod wa kip euka eyeniny rorte emkam, ɨ danda kɨma rorte ɨtot eyeniny, ɨ dɨde met oranga yiyeny onggɨt danda rorte kumbɨnd. Sɨ ra ket ukoi ngɨwɨr ik dɨde ngɨwɨrɨt met uwongneny, ajɨ makwa ɨta ɨmnɨneny, mop nokɨp ɨtemb re bꞌobogɨl orangi met e. 49Ajɨ yet re Koina yɨtkak utkundeniny ajɨ maka ra bꞌitngaeny onggɨt yɨtkak rɨrɨrɨnd, ton re odede met oranga rɨga e yete re bab tumɨnd kip euka eyeniny rorte emkam, ɨ danda kesa rorte ɨtot eyeniny, ɨ dɨde ket onggɨt kumbɨnd met oranga yiyeny. Sɨ ra ngɨwɨrɨt met uwongneny, odenja ket tosmulis dɨde ket ma sobijog e met tonygɨk.”

Copyright information for GDR